 Prezentowane
na wystawie ornaty papieskie to dary, którymi zaszczycili Muzeum
Historii Przemysłu w Opatówku papieże: Jan Paweł II, Benedykt
XVI i Franciszek. W 2003 r. - z okazji 25 – lecia pontyfikatu
– Ojciec Święty Jan Paweł II, podarował dla muzeum stułę i ornat,
w których odprawiał mszę św. Podobny dar przesłał dla muzeum w
2009 r. papież Benedykt XVI. Natomiast w 2019 r. muzeum otrzymało w
darze ornat i stułę papieża Franciszka.Są one przykładami
ornatów o kroju tzw. gotyckim, wprowadzonym po II Soborze
Watykańskim. Te współczesne szaty wykonano z lekkich tkanin z
jedwabiu sztucznego, a dekoracja hafciarska ma w każdym z nich własną
symbolikę. Paramenty Jana Pawła II uszyte zostały z tkaniny jedwabnej
z wątkiem z nici metalowych złotych w formie płaskich
pasków. Kolumny ornatu i zakończenia stuły zdobi haft wypukły,
atłaskiem i stębnówką oraz haft płaski ściegiem satynowym.
Przedstawia on stylizowane złote lilie oraz w tyle barwny herb papieski.
 |
Komplet dla Benedykta XVI uszyto z zielonego atłasu. Jego ozdobą są
haftowane koła z wpisanym krzyżem, stanowiące uproszczone logo V
Światowego Spotkania Rodzin, które odbyło się w 2006 r. w Walencji w
Hiszpanii. Szaty wykonano w Manantial Artesania Liturgica pod
kierunkiem Carmen de la Cueva w lipcu 2006 r., z przeznaczeniem na tę
uroczystość. Ornat Ojca Świętego Franciszka uszyto natomiast z tkaniny jedwabnej o
splocie płóciennym, w kolorze ecru. Zdobi go haft maszynowy płaski
ściegiem satynowym w odcieniach złota i brązu. Jest to monogram „IHS”
oraz stylizowane listki na planie krzyża. Całość obszyto złotą jedwabną
lamówką. Stułę wykonaną z tej samej tkaniny, podszytą jedwabną
podszewką, zdobią w zakończeniach aplikowane złote krzyże
równoramienne. W ornacie tym obecny papież sprawował Mszę świętą w dniu
21 grudnia 2018 r. w kaplicy Domu św. Marty na Watykanie.Ich tłem są
szaty zabytkowe, używane niegdyś w dwóch kościołach diecezji kaliskiej:
kościele pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego w Opatówku oraz
Przemienienia Pańskiego w Giżycach. |
| W zakrystiach tychże przez wieki
gromadzono paramenty, służące miejscowym księżom. Do dziś zachowała
się
jedynie cząstka bogatego skarbu tekstyliów, znanego nam ze spisów
inwentarza.Na wystawie wyeksponowano: 10 ornatów i 3 kapy oraz
kilkanaście różnych przyborów liturgicznych. Znajdujemy wśród nich
obiekty wykonane z tkanin, produkowanych w najważniejszych ośrodkach
tkackich Europy. Najstarszym zabytkiem jest włoski brokat aksamitny z
początku XVI w., z charakterystycznym dla renesansowych tkanin, motywem
owocu granatu. Z XVIII w. pochodzą produkowane we Francji, Niemczech i
Anglii jedwabne rypsy i grodetury oraz prawdopodobnie polski adamaszek.
Warto także zwrócić uwagę na użyte w paramentach tkaniny z końca XIX w.
i pierwszych dekad XX w., z europejskich wytwórni, stanowiące powrót do
ornamentyki średniowiecznej, renesansowej oraz barokowej. Z tego samego
okresu pochodzą tkaniny o aktualnych wówczas motywach,
charakterystycznych np. dla secesji.Większość paramentów zdobią hafty. |
 |
Najstarszy z pokazanych na wystawie jest przykładem XVIII-wiecznego
haftu polskiego, w którym tło wykonano ściegiem kładzionym nicią
metalową, barwny kwiatowy wzór zaś ściegiem satynowym,
cieniowanym. Pozostałe to hafty z XIX i XX w. – płaskie, wypukłe,
wykonane różnymi ściegami i nićmi, ręcznie i maszynowo.
 |
 |
Dają one pewien obraz sztuki hafciarskiej w Polsce na przestrzeni ponad
100 lat. Przedstawiane w nich motywy – głównie kwiatowe,
mają swoją bogatą symbolikę religijną. Ręczne są zapewne dziełami
hafciarek amatorek. Maszynowe, z użyciem gotowych tkanych aplikacji, są
wyrobami przemysłu hafciarskiego. Ciekawymi zabytkami
włókiennictwa, są także zachowane w paramentach wyroby
pasmanteryjne oraz tkaniny używane na podszewki, z XIX i XX w. Są one
podobnie jak tkaniny, wyrazem pewnych tendencji w modzie odzieżowej,
paramentyce i co za tym idzie przemyśle włókienniczym XIX i 1.
poł. XX w.
Ornaty dostępne do zwiedzania w siedzibie
Starostwa Powiatowego w Kaliszu
Kalisz Pl. św Józefa 5
tel. 62 5014303
|
