Opatówek 62-860, ul. Kościelna 1; mail: muzeum@muzeumopatowek.pl



Projekt i wykonanie: Jacek Antczak
Aktualności
 
 
          W sobotnie południe – 27 maja – Muzeum Historii Przemysłu zrealizowało czwarte z ośmiu wydarzeń w ramach projektu „A mundury ich były szaraczkowe. Śladami Powstania Styczniowego w powiecie kaliskim”.
Zadanie dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Projektu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863 – 1864”.
Realizujemy ten projekt w partnerstwie ze: Stowarzyszeniem „LGD7 – Kraina Nocy i Dni”,Stowarzyszeniem Ludzi Dobrej Woli Ziemi Kaliskiej, Polskim Towarzystwem Historycznym Oddział w Kaliszu, III Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Kaliszu,Hufiec ZHPPowiatu Kaliskiego, Gminnym Centrum Kultury w Koźminku.Tym razem wsparł nas także pan Sebastian Wardęcki – Burmistrz Miasta i Gminy Opatówek, Koło Gospodyń Wiejskich w Opatówku oraz młodzież z II LO im. T. Kościuszki w Kaliszu.

Na sobotnią rekonstrukcję pt. „Potyczka Józefa Oksińskiego w Opatówku i scenki z Powstania Styczniowego w powiecie kaliskim” przybyły całe rodziny, harcerze ZHP Hufca Kaliskiego, przedstawiciele samorządów, mieszkańcy powiatu kaliskiego. W sumie na ulicę Kościelną dotarłoponad 300 osób. Serdecznie dziękujemy wszystkim za zainteresowanie. Dziękujemy, że wzięliście udział w warsztacie korkowania Manifestu 22 stycznia, pobraliście Paszporty Emisariusza Rządu wraz ze stemplem z opatóweckiej rekonstrukcji i pamiątkowe pocztówki.
W realizację rekonstrukcji zaangażowani byli szczególnie: rekonstruktorzy z GRH z Cekowa Kolonii, młodzi rekonstruktorzy z III LO im. M. Kopernika w Kaliszu i z II LO im. T. Kościuszki w Kaliszu, Stowarzyszenie LGD7 Kraina Nocy i Dni, Gminne Centrum Kultury w Koźminku, Stowarzyszenie Ludzi Dobrej Woli Ziemi Kaliskiej. Całość rekonstrukcji koordynował Karol Matczak. Stroje damskie z okresu Żałoby Narodowej zostały uszyte przez pracownię krawiecką „Antonia” Małgorzaty Różalskiej, a sfinansowane dzięki środkom przekazanym jako wkład własny przez Stowarzyszenie LGD 7  Kraina Nocy i Dni.
Za patronat medialny dziękujemy serdecznie: TVP3 Poznań, Radio Poznań, Radio Rodzina Diecezji Kaliskiej, Calisia.pl oraz Radio Centrum Kalisz.

Zjęcia T. Potemkowski



Noc Muzeów 2023

   
Bardzo nam miło bylo gościć tak wielu ludzi chętnych do odwiedzenia naszego Muzeum.
Możemy obiecać że co roku będziemy się starać przygotować coś ciekawego dla Państwa.


Do zobaczenia za rok !




 
 

27 maja Muzeum Historii Przemysłuzaprasza wszystkich mieszkańców do Opatówka na rekonstrukcję historyczną pt. "Potyczka Józefa Oksińskiego w Opatówku i scenki z Powstania Styczniowego w powiecie kaliskim”.

To kolejne wydarzenierealizowane w tym roku przez Muzeum opatóweckie w ramach projektu„A mundury ich były szaraczkowe. Śladami Powstania Styczniowego w powiecie kaliskim”. Jego celem jest uczczenie pamięci o wydarzeniach i bohaterach z naszego regionu, z okazji 160. rocznicy Powstania Styczniowego.

Zadanie dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863-1864”.

W ofercie na 27 maja przewidziano kolejno:

- 12.00 zwiedzanie wystawy nt. Powstania Styczniowego w Muzeum z oprowadzaniem kuratorskim.

- 13.00 wręczenie dyplomów i nagród laureatom konkursu wiedzy o Powstaniu Styczniowympod honorowym patronatem Wielkopolskiego Kuratora Oświaty, Prezydenta Miasta Kalisza i Starosty Kaliskiego. Wydarzenie to uświetni krótki koncert uczniów PSM II stopnia.

- 14.00 rozpoczęcie rekonstrukcji przez budynkiem Muzeum

- 14.15 inscenizacje historyczne na ulicy Kościelnej - epizody historyczne z Powstania Styczniowego w Opatówku, Kaliszu i powiecie kaliskim: manifestacja patriotyczna pod domem naczelnika powiatu kaliskiego, kolportaż plakatów z antycarskimi wierszami, rozklejanie ulotek zakazujących żałoby narodowej, pobyt grupy Józefa Oksińskiego w Opatówku (przejęcie kasy miejskiej, przekazanie sukna powstańcom przez fabrykanta Fiedlera, potyczka z Rosjanami), w gościnie u księdza proboszcza,  restrykcje popowstańcze (odczytywanie list osób objętych nadzorem policyjnym), recytacja poezji patriotycznej Stefana Gillera.

- 15.30 przemarsz uczestników rekonstrukcji chodnikiem (zgodnie z zasadami ruchu drogowego) na ulicę Dworcową i wspólne biesiadowanie przy grillu i grochówce.

O godzinie 16.30 przez Dworcem PKP w Opatówku rozpocznie się koncert zespołu „AntesSemble”, którego organizatorami są GOK oraz Urząd Miasta i Gminy Opatówek.

Od godz. 12.00 na stoisku przed Muzeum Historii Przemysłu każdy będzie mógł własnoręcznie zakorkować  butelkę z ostemplowanym i podpisanym przez siebie Manifestem KCN, na zabytkowej korkownicy ze zbiorów Muzeum.

- Na wszystkich uczestników będą czekać pamiątkowe pocztówki.

- Każdy kto pobrał Paszport Emisariusza Rządu Narodowego podczas rekonstrukcji, która odbyła się w styczniu w Murowańcu, otrzyma kolejną pieczątkę. Ten kto nie ma jeszcze paszportu może otrzymać go teraz i także zbierać pieczątki z rekonstrukcji. Wszystkich rekonstrukcji jest pięć.  Dla tych, którzy zbiorą wszystkie pieczątkiwPaszporcie, przygotowaliśmy specjalne nagrody. Wręczymy je na podsumowaniu projektu w dniu 10 listopada w Godzieszach.

Wydarzenie realizowane jest pod patronatem Honorowym Starosty Kaliskiego. Partnerami projektu są: Stowarzyszenie „LGD7-Kraina Nocy i Dni”, Stowarzyszenie Ludzi Dobrej Woli Ziemi Kaliskiej, Hufiec ZHP Powiatu Kaliskiego, Gminne Centrum Kultury w Koźminku, IIILO im. Mikołaja Kopernika w Kaliszu, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Kaliszu, Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Henryka Melcera w Kaliszu, Urząd Miasta i Gminy Opatówek, Koło Gospodyń Wiejskich Opatówek,

Partnerzy medialni: Calisia.pl, Radio CENTRUM 106.4, Radio Poznań, TVP3Poznań, Radio Rodzina Diecezji Kaliskiej.

Cała oferta dostępna bezpłatnie. Na stoisku Muzeum można będzie także wesprzeć zbiórkę na leczenie naszej koleżanki Moniki Jaśkiewicz.

ZAPRASZAMY SERDECZNIE!!!

 


     Muzeum otrzymało wsparcie w kwocie 32 000 zł na zadanie 

pt.: Konserwacja maszyn ze zbiorów Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku 

od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – Państwowego Funduszu Celowego. Wartość projektu 40 000 zł. Pozostałą kwotę Muzeum otrzymało od Powiatu Kaliskiego.

 

Baner renowacji maszyn

 

Zadanie obejmuje wykonanie konserwacji maszyn 5 maszyn będących na stanie Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku. Stanowią one fragment kolekcji maszyn produkcyjnych, gromadzonych w muzeum od początku jego istnienia tj. od 1981 r.
W założeniach programowych tej placówki znalazła się idea gromadzenia takich przedmiotów. Celem było dokumentowanie dziedzictwa technicznego minionych dekad w przemyśle na ziemiach polskich. Stanowią one doskonały przykład w rozwoju myśli europejskiej technicznej. Dziedzictwo to stanowi niezbędny czynnik w budowaniu tożsamości kulturowej jako przykłady rozwoju cywilizacyjnego na ziemiach polskich. Poziom myśli technicznej zawartej w poszczególnych obiektach dokumentuje rozwój kultury materialnej naszego narodu. Ponadto obiekty te pochodzą z konkretnych zakładów przemysłowych, często już nieistniejących. Są więc dla historyków gospodarczych wręcz źródłem historycznym dokumentującym poziom wytwórczości i myśli produkcyjnej w naszym kraju.
Wytypowane do konserwacji w 2023 r. obiekty ukazują szeroki aspekt działalności produkcyjnej w Polsce I poł. XX w. Konserwacja ich ma doprowadzić ich stan do efektu ekspozycyjnego we wnętrzach Muzeum w Opatówku rozszerzając wartości narracyjne o nowe tematy, jak choćby o przemysł meblarski, który nie jest reprezentowany na ekspozycjach muzeum, a przemysł ten stanowił ważną gałąź polskiego przemysłu. Jak choćby szlifierka kołowa firmy "Kirchner". 

 Po konserwacji zabytkowe maszyny będą eksponowane we wnętrzach muzealnych po historycznej, XIX. wiecznej fabryce sukienniczej Fiedlerów. Dwa obiekty tj. wspomniana szlifierka kołowa oraz tokarka firmy "Fischer", używana w Zakładzie Gazowniczym w Kaliszu będą eksponowane w holu w części zachodniej muzeum która od 2023 r. będzie udostępniana zwiedzającym po zakończonym remoncie po wielu latach oczekiwania. Będą one więc jakby wizytówką muzeum, gdyż będą witać gości wchodzących do nowej części muzeum. Kolejne obiekty tj. przewijarka przędzy z XIX w.dotychczas eksponowane w tzw. skrzydle wschodnim muzeum po konserwacji nadal będą eksponowane w swoim dotychczasowym miejscu. Przewijarka dokumentuje przemysł pasmanteryjny w Kaliszu, gdyż jej przedwojennym właścicielem był HerszTiltupulwer, a później Włodzimierz Tłokowski. Pozostałe dwie maszyny tj. zgrzeblarka oraz magiel trafią do nowego muzealnego przedsięwzięcia tj. tzw. "Magazynu studio", które planuje się urządzić na jednej z trzech sal poprodukcyjnych w nowo wyremontowanym skrzydle zachodnim. Idea tego "Magazynu studio" polega na tym, że zgromadzone tam zostaną różne interesujące muzealia w sposób nie koniecznie ekspozycyjny z wolnym dostępem dla gości muzealnych ukazując ciągłą pracę i ruch w muzeum jako żywej instytucji, gdzie się pracuje nad różnorodnymi muzealiami w tym też maszynami. Zgrzeblarka fabryczna jest to urządzenie do produkcji przędzy zachowane w nielicznych egzemplarzach w Polsce i eksponowane w niewielu muzeach. Zgrzeblarka z Muzeum Opatówku pochodzi z fabryki pluszu i aksamitu w Kaliszu. Magiel to dość popularne w XX wieku urządzenie za pomocą którego wykonywano usługi dla ludności lub w różnych instytucjach. Gładzono nim przede wszystkim bieliznę, pościel, obrusy. W dawnych czasach zwracano bardzo dużą uwagę na czystość bieli i gładkość tkanin. Poddawany konserwacji magiel został pozyskany z dawnego Liceum Medycznego w Kaliszu. Fakt ten podkreśla znaczenie czystości w służbie zdrowia i świadczy o jej kulturze. Poza przewijarką pozostałe obiekty nie były dotychczas eksponowane, głównie z powodu braku powierzchni i złego ich stanu. Dostęp do nich był również bardzo utrudniony z powodu małych powierzchni magazynowych. Przechowywane one są w pomieszczeniach magazynowych, a tokarka i szlifierka obecnie pod plandekami na muzealnym dziedzińcu, gdyż na potrzeby remontu skrzydła zachodniego konieczne było zwolnienie części pomieszczeń magazynowych, które zaadoptowane zostały na tzw. wentylatornię w ramach remontu skrzydła zachodniego Muzeum w Opatówku. Dlatego tak niezbędna jest konieczność ich konserwacji i umieszczenia na salach ekspozycyjnych. Przywrócenie pełnej sprawności technicznej wymienionym obiektom ze względu na współczesne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy jest niemożliwe, dlatego zostaną one poddane konserwacji zachowawczej z zachowaniem i uwypukleniem cech znamionowych maszyn. Po konserwacji obiekty zostaną zdigitalizowane, a ich wizerunki przed i po konserwacji umieszczone na stronie internetowej muzeum.
Prace konserwatorskie nie mogą być zrealizowane przez muzeum, gdyż nie ma w nim pracowni konserwatorskiej. Wszystkie prace będą zlecane firmom zewnętrznym specjalizującym się w konserwacji.
Konserwacja w/w maszyn doprowadzi do udostępnienia ich na wystawach społeczeństwu. Jest to zgodne z misją i strategią działania Muzeum Historii Przemysłu. Jego misją jest zachowanie dla przyszłych pokoleń i upowszechnianie dziedzictwa przemysłowego i kultury.Wpisuje się w realizację celów strategicznych tj.: rozwijanie dostępności zbiorów oraz uczynienie Muzeum instytucją dobrze rozpoznawalną w Wielkopolsce i w Polsce.
W ramach zadania odbędzie się spotkanie promocyjne, podczas którego zostaną zaprezentowane efekty końcowe realizowanego zadania, czyli ukazanie za pomocą prezentacji multimedialnej przebiegu prac na 5 obiektach. Uczestnictwo w tej prezentacji będzie bezpłatne. Prezentacja będzie towarzyszyć otwarciu wystawy czasowej prezentowanej w muzeum.
Po zakończeniu konserwacji 5 obiektów trafi na wystawy stałe w Muzeum Historii Przemysłu. 1 do skrzydła wschodniego na wystawę "Zabytkowe maszyny dziewiarskie, pomocnicze, bonneterie, projekty dzianin ASP w Łodzi", 2 na hol w skrzydle zachodnim muzeum, 2 do "Magazynu studio". Dostęp do nich będzie zapewniony bezpłatnie w okresie trwałości projektu.
Planowane efekty realizacji zadania:
- przywrócenie obiektów do stanu umożliwiającego eksponowanie, opracowanie naukowe i odpowiednie przechowywanie,
- zabezpieczenie obiektów przed postępującą degradacją spowodowaną złym stanem zachowania,
- planowane udostępnienie obiektów szerokiej publiczności,
- przeprowadzenie digitalizacji maszyn co umożliwi umieszczenie ich na stronie internetowej muzeum i w mediach społecznościowych i popularyzację obiektów, a w przyszłości ( po zakupie programu komputerowego do ewidencji i opracowania zbiorów) w cyfrowym katalogu naukowym,
- wykorzystania zakonserwowanych niektórych obiektów do realizacji kolejnych zadań, tj.: stworzenia nowych ofert udostępniania muzeum zwiedzającym,
- poszerzenie oferty turystycznej, edukacyjnej, naukowej i kulturalnej Muzeum w Opatówku,
- wykorzystanie obiektów do promocji muzeum w Wielkopolsce, Polsce i poza granicami kraju,
- pozyskanie nowych miłośników i gości muzealnych.

Muzeum deklaruje, że w okresie trwałości projektu, czyli 3 lat od jego zakończenia wstęp na wystawy z poddanymi konserwacji obiektami oraz wszystkie wydarzenia z wykorzystaniem obiektów poddanych konserwacji będzie bezpłatny. 

Muzeum deklaruje, ze udostępni w czasie trwania zadania i w okresie 6 miesięcy od zakończenia zadania na stronie internetowej www.muzeumopatowek.pl efekty zadania, czyli fotografie obiektów przed i po konserwacji wraz z ich opisami oraz informacją o dofinansowaniu przez MKiDN. Będą one dostępne bezpłatnie.

 

 


Plakat wystawy 

Zapraszamy uczniów i szkół podstawowych i ponadpodstawowych z Kalisza, powiatu kaliskiego i powiatów z terenu dawnego województwa kaliskiego do udziału w Regionalnym Konkursie Historycznym Wiedzy o Powstaniu Styczniowym „Zryw powstańczy 1863 – 1864”. Konkurs jest organizowany w ramach projektu realizowanego wspólnie z Polskim Towarzystwem Historycznym Oddział w Kaliszu, III Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Kaliszu przy współpracy z Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Kaliszu, jako element obchodów 160. Rocznicy Powstania Styczniowego. Patronat honorowy objęli: Wielkopolski  Kurator Oświaty w Poznaniu, Prezydent Miasta Kalisza oraz Starosta Powiatu Kaliskiego.

Zgłoszenia szkół do 28 lutego! Mailowo na adres: sekretariat@kopernik.kalisz.pl

lub tradycyjnie (data stempla pocztowego)

I etap on-line: 22 marca

II etap w III LO im. M. Kopernika w Kaliszu: 21 kwietnia

Uroczyste wręczenie nagród w Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku: 27 maja (podczas rekonstrukcji historycznej)

Dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Projektu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863 – 1864”.

1. Karta zgłoszenia na konkurs

2. Regulamin konkursu

   


   

„A mundury ich były szaraczkowe. Śladami Powstania Styczniowego w powiecie kaliskim” – to tytuł wystawy, na którą wszystkich mieszkańców zaprasza Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku.

Dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Projektu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863 – 1864”.

Uroczyste otwarcie w dniu 25 lutego 2023 r. - w 160. rocznicę potyczki Józefa Oksińskiego w Opatówku, o godzinie 14.00, uświetnił koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu trójki wspaniałych artystów Teatru Wielkiego z Łodzi: Agnieszki Makówki (mezzosopran) i Przemysława Reznera (baryton) przy akompaniamencie na fortepianie Marcina Wernera.


Realizacja wystawy jest drugim z ośmiu przedsięwzięć, które zaplanowaliśmy na ten rok, aby uczcić 160. Rocznicę Powstania Styczniowego. Jej założeniem jest przybliżenie i upamiętnienie Powstania Styczniowego w kontekście historii regionalnej, wpisanej w historię narodową. Zbudowana jest z czterech części:

1) Przed wybuchem Powstania.

2) Pod sztandarem Orła, Pogoni i Michała Archanioła.

3) Represje popowstańcze.

4) Opieka nad weteranami Powstania Styczniowego.

Jej osnowę stanowią fotografie, i dokumenty archiwalne obrazujące osoby i wydarzenia z Powstania Styczniowego w Kaliszu i powiecie kaliskim.Nie zabraknie kilku pamiątek ze zbiorów prywatnych.Niewątpliwą atrakcją jest kolekcja biżuterii powstańczej oraz replika czarnej sukienki z okresu Żałoby Narodowej, elementy umundurowania, uzbrojenia,replika chorągwi przygotowanej przez Izraelitki kaliskie dla oddziału Edmunda Taczanowskiegow Kosmowie, czy ołowiane kule i medaliki wydobyte na miejscu bitwy pod Koźminkiem. Całości dopełniają współczesne fotografie mogił powstańczych, wykonane przez uczniów V LO im. Jana III Sobieskiego w Kaliszu. Są one efektem projektu realizowanego w szkole z okazji 160 rocznicy Powstania Styczniowego.

Pochodzenie obiektów na wystawie:

- kolekcja biżuterii i pamiątek z Powstania Styczniowego pana Grzegorza Szczurka;

- Muzeum na Jasnej Górze;

- Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie;

 - Muzeum POLIN;

- Archiwum Państwowe w Kaliszu;

- Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu;

- Publiczna Gminna Biblioteka im. Braci Gillerów w Opatówku;

- Muzeum Historii Fotografii w Krakowie;

- Stowarzyszenie Regionalna Grupa Historyczna Schondorf z Liskowa;

- Miejska Biblioteka Publiczna im. A. Asnyka w Kaliszu;

- mieszkańcy Kalisza i powiatu kaliskiego: Jadwiga Miluśka – Stasiak, Barbara Sulwińska, Grzegorz Wejman, Marta Wolarz, Dariusz Pawelec.

- fotografie mogił powstańczych wykonane przez uczniów V LO im. Jana III Sobieskiego w Kaliszu.

 

Prezentowane treści uwiecznione zostaną w informatorze wystawy. Przygotowane zostały także bezpłatne lekcje muzealne dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Wystawa będzie prezentowana w Opatówku w okresie od 25. 02. 2023 r. do 18.06.2023 r. 

Na wszystkie wydarzenia z nią związane wstęp wolny.

Realizujemy ten projekt w partnerstwie z:

- Archiwum Państwowym w Kaliszu.

- Stowarzyszeniem „LGD7 – Kraina Nocy i Dni”,

- Stowarzyszeniem Ludzi Dobrej Woli Ziemi Kaliskiej,

- Polskim Towarzystwem Historycznym Oddział w Kaliszu,

- III Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Kaliszu,

- ZHP Hufiec Powiatu Kaliskiego

- Gminnym Centrum Kultury w Koźminku.

 

 

W sobotnie popołudnie – 21 stycznia – w przeddzień 160. Rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego Muzeum Historii Przemysłu zrealizowało pierwsze z ośmiu wydarzeń w ramach projektu „A mundury ich były szaraczkowe. Śladami Powstania Styczniowego w powiecie kaliskim”.

Zadanie dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Projektu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863 – 1864”.

Realizujemy ten projekt w partnerstwie ze:

- Stowarzyszeniem „LGD7 – Kraina Nocy i Dni”,

- Stowarzyszeniem Ludzi Dobrej Woli Ziemi Kaliskiej,

- Polskim Towarzystwem Historycznym Oddział w Kaliszu,

- III Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Kaliszu,

- ZHP Hufiec Powiatu Kaliskiego

- Gminnym Centrum Kultury w Koźminku.

- oraz Archiwum Państwowym w Kaliszu.

 

Na sobotnią rekonstrukcję pt. „Obozowisko powstańcze w lesie” w Murowańcu na teren gminy Koźminek przybyły całe rodziny, harcerze ZHP Hufca Kaliskiego, dzieci i młodzież ze szkół gminy Koźminek, przedstawiciele samorządów, mieszkańcy powiatu kaliskiego. Mimo śniegu i zimowych warunków, dotarło do nas ponad 300 osób. Serdecznie dziękujemy wszystkim za zainteresowanie, przybycie i pozytywne opinie. Dziękujemy, że wzięliście udział w warsztacie korkowania Manifestu 22 stycznia, pobraliście Paszporty Emisariusza Rządu wraz ze stemplem z sobotniej rekonstrukcji i pamiątkowe pocztówki.

W przededniu wybuchu powstania chcieliśmy przybliżyć ten moment, przypomnieć przyczyny i okoliczności wybuchu powstania, pokazać jak powstańcy przygotowywali broń, jak byli żegnani przez swoje żony, narzeczone, siostry, jak mogło wyglądać obozowisko powstańcze w lesie. Nieprzypadkowo w lasach Murowańca, gdzie znajduje się symboliczna mogiła powstańcza, gdzie powstańcy działający w naszym regionie pod dowództwem Wojciecha Korytkowwskiego, Kurnatowskiego, Józefa Oksińskiego mogli znajdować schronienie bądź tędy przemierzali.

Na terenie gminy Koźminek, w mogile zbiorowej w Złotnikach, spoczywają powstańcy wraz z dowódcą Wojciechem Korytkowskim z Kalisza, którzy w dniu 4 listopada 1863 r. zatrzymali na trakcie kaliskim pocztę rosyjską jadącą z Kalisza. Poległo 30 powstańców, w tym sam dowódca. W mogile tej spoczywać ma także 13 powstańców z oddziału Kurnatowskiego rozbitego przez Rosjan pod Żychowem k. Liskowa. Harcerze złożyli przed rekonstrukcją kwiaty i zapalili znicze na tejże mogile.

W realizację rekonstrukcji  w Murowańcu zaangażowani byli szczególnie: rekonstruktorzy z GRH z Cekowa Kolonii, młodzi rekonstruktorzy z II LO w Kaliszu, harcerze z ZHP Hufca Powiatu Kaliskiego, Gminne Centrum Kultury w Koźminku z jej dyrektorem panem Tomaszem Potemkowskim, Stowarzyszenie Ludzi Dobrej Woli Ziemi Kaliskiej z paniami Wiolettą Przybylską i Martą Wolarz. Całość rekonstrukcji koordynował pan Karol Matczak.

Za patronat medialny dziękujemy serdecznie: TVP3 Poznań, Radio Poznań, Radio Rodzina Diecezji Kaliskiej, Calisia.pl oraz Radio Centrum Kalisz.

 

 

 

W tym przedświątecznym czasie nasze Muzeum otrzymało wspaniały prezent: 

dofinansowanie w konkursie Biura Programu Niepodległa na realizację projektu upamiętniającego 160. Rocznicę Powstania Styczniowego!

"A mundury ich były szaraczkowe. Śladami Powstania Styczniowego w powiecie kaliskim" to projekt wystawienniczo - edukacyjny, który będzie się składał z 4 spójnych ze sobą działań, realizowanych od stycznia do listopada:

 

flaga i godło polskie

  • wystawy w Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku – 25 lutego

  • konkursu dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych Kalisza i powiatu kaliskiego,

  • rekonstrukcji historycznych w przestrzeni plenerowej 5 gmin powiatu kaliskiego: w Murowańcu, Opatówku, Przystajni, Kosmowie i Cekowie oraz

  • podsumowującej wystawy strojów i fotografii z rekonstrukcji, w Godzieszach Wielkich.


Celem zadania jest włączenie mieszkańców powiatu kaliskiego w obchody 160. rocznicy Powstania Styczniowego poprzez organizację inicjatyw upamiętniających osoby, miejsca i wydarzenia, które wpisały się w historię Powstania w powiecie kaliskim.

Naszymi partnerami są:

Stowarzyszenie „LGD7 – Kraina Nocy i Dni”,

Stowarzyszenie Ludzi Dobrej Woli Ziemi Kaliskiej

Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Kaliszu

III LO im. M. Kopernika w Kaliszu

ZHP Hufiec Kaliski

Gminne Centrum Kultury w Koźminku.

Dziękujemy serdecznie wszystkim za dotychczasową współpracę (szczególnie: Marcie Wolarz, Karolowi Matczakowi, Kamili Pawlak, Wiolettcie Przybylskiej, Annie Narewskiej, Tomaszowi Potemkowskiemu) i do dzieła!!!!


 


 

Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku otrzymało dofinansowanie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach rządowego programu „Wspieranie działań muzealnych” na realizację dwuletniego zadaniana lata 2022-2023 z zakresu konserwacji pn. „Konserwacja fortepianów z kolekcji Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku”.


 

Wiek XIX nazywany ,,wiekiem pary i elektryczności” to okres ważnych odkryć w różnych dziedzinach życia gospodarczego oraz przemian o charakterze społecznym. To czas przełomowy także na ziemiach polskich. Zmiany w sposobach gospodarowania i stosunku do innowacji z zakresu agrotechniki, a także rosnąca urbanizacja wpłynęły na sposób myślenia ówczesnych Polaków. Postęp techniczny drugiej połowy XIX wiekuoddziaływał na rozwój różnych gałęzi przemysłu. A ogromną rolę w popularyzacji nowinek technicznych odegrały wystawy rolniczo-przemysłowe organizowane w także Warszawie.

Mateusz Kowalski w opracowaniu Warszawskie wystawy rolniczo-przemysłoweszeroko opisał cztery wystawy krajowe odbywające się kolejno w latach 1867, 1870, 1874 i 1885. Autor przedstawił ich organizację i przebieg oraz szeroko opisał poszczególne działy wraz bogatym asortymentem towarów rolniczych i przemysłowych. Te prestiżowe inicjatywy,będące nośnikiem nowejmyśli technicznej, ukazał na tlesytuacji gospodarczej Królestwa Polskiego w latach 1864–1914.

O randze tych wydarzeń świadczyło ogromne zainteresowanie odwiedzającej je publiczności. Dla wystawców stanowiły one formę reklamy, zwiedzających wystawy przedsiębiorców skłaniały do podjęcia próby modernizacji swoich majątków czy fabryk, a ponadto były motorem dalszego rozwoju gospodarczego Królestwa Polskiego i innych ziem polskich w XIX wieku.

Książka do nabycia w księgarniach i na www.km.com.pl

 

 Muzeum wczoraj i dziś. 40 – lecie Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku



Dnia 11 grudnia 1991 r. biskup kaliski dr Roman Andrzejewski w obecności wojewody kaliskiego pana Eugeniusza Małeckiego oraz zaproszonych gości, dokonał poświęcenia i wraz z dyrektorem Romanem Haukiem otwarcia nowej placówki muzealnej w naszym regionie – Muzeum Historii Przemysłu. Akt ten przed chwilą przypomnieliśmy sobie dzięki fragmentom archiwalnego filmu Romana Wardęckiego, zachowanego w zbiorach Gminnej Biblioteki Publicznej im. Braci Gillerów w Opatówku. Tego ważnego dnia udostępniono również dla publiczności pierwszą stałą ekspozycję „Przemysł w kaliskiem w okresie industrializacji ziem polskich”.

Nim jednak do tego doszło, muzeum istniało już od dziesięciu lat, a jego dyrektor Roman Hauk – najpierw samotnie, zdobywając szczęśliwie poparcie dla swej idei, a z biegiem czasu z grupką pracowników, walczyli o uratowanie XIX – wiecznej fabryki sukienniczej – perły w europejskiej architekturze przemysłowej, by mogło powstać tu muzeum. Jak mówił jego twórca – „muzeum z niczego”. Dzisiejszy budynek daleko odbiega bowiem swym wyglądem, od swego wizerunku sprzed trzydziestu pięciu lat.

                Fabryka sukiennicza Fiedlerów w Opatówku, wybudowana została w dobrach księcia namiestnika Józefa Zajączka. Główne elementy imponującego kompleksu przemysłowego powstały w latach 1824 – 1830. Obiekt – szczególnie po 1939 r., kiedy zaprzestano w nim prowadzenia działalności przemysłowej – przechodził zmienne koleje losu. Służył jako magazyn, mieszkania. W wyniku niewłaściwego użytkowania, braku dbałości o jakiekolwiek przepisy, spłonął dach i konstrukcja wewnętrzna w części północnej, a dewastacji uległ cały kompleks. Jego widok z lata 80. XX w. został utrwalony na licznych fotografiach, stanowiących obecnie dokumentację archiwalną muzeum.

Szczęśliwe dni nadeszły, gdy na budynek zwrócili uwagę: wspominany już R. Hauk– ówczesny wicedyrektor ds. naukowych Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej oraz prof. Wojciech Kalinowski– dyrektor Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Wcześniej już pojawiła się w środowisku muzealników kaliskich myśl stworzenia w Kaliszu Muzeum Włókiennictwa i Klasy Robotniczej. Została ona podjęta i nieco zmieniona przez dyrektora R. Hauka, wcześniej pracownika Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, rozumiejącego wartość historyczną ocalałego kompleksu przemysłowego z pocz. XIX w. Dzięki niemu i gronu specjalistów – pani Bożenie Woźniak Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków w Kaliszu, prof. Januszowi Szoslandowi dyr. Instytutu Mechanicznej Technologii Włóknin Politechniki Łódzkiej i prezesowi Stowarzyszenia Włókiennictwa Polskiego oraz wspominanemu prof. W. Kalinowskiemu, udało się przekonać ówczesnego Ministra Kultury i Sztuki do ocalenia cennego zabytku.

W 1981r. naczelnik gminy Opatówek powołał muzeum i nadał mu statut. Dyrektorem został Pan R. Hauk. Od 1981r. do 1991r. trwał remont i adaptacja. Zmagania załogi ze zdewastowanym obiektem nie były proste, ale przynosiły też wiele ciekawych odkryć. W trakcie prac przy szybie windowym i kotłowni odsłonięto dębowe pale wbite w bagienne podłoże oraz szereg wymurowanych kanałów, którymi doprowadzano wodę do bielnika, farbiarni i która poruszała folusz. Na dziedzińcu odkopano 5 studzienek, wstępnie oczyszczających zużyte kąpiele produkcyjne przy technologii sukna, odpływające na filtr żwirowy i do rzeki. Wykończając wnętrza zachowano historyczne detale, a  na zewnątrz elegancki klasycyzm początku XIX w. Prace remontowe prowadziła firma pana Antoniego Kędziego, tynki i piękne klasycystyczne detale, które trwają mimo upływu już 35 lat zawdzięczamy ekipie pana Pawła Łuczaka. Wszystko wg projektu nieocenionych architektów: Romana Zaręby  i Bolesława Bąkowskiego.

Po 40 latach istnienia Muzeum ruszył remont tym razem skrzydła zachodniego. Po zakończeniu remontu powstanie w nim nowoczesna sala konferencyjna oraz dwie sale ekspozycyjne o łącznej powierzchni 900 m2.

W trakcie pierwszego remontu rozpoczęto jednocześnie gromadzenie zbiorów związanych z przemysłem, głównie zabytków techniki, historii i wyrobów przemysłowych. Dzięki współpracy w prof. Beniaminem Voglem stworzono kolekcję fortepianów i pianin. Zbiory te stały się podstawą do tworzenia ekspozycji. Dziś w jej rozwoju wspiera nas także prof. Krzysztof Rottermund, Pan Jan Kibler i kaliscy fortepianmistrze z panem Bogdanem Pawlakiem na czele.

W 1991r. muzeum zostało przejęte przez wojewodę kaliskiego, a od 1 stycznia 1999 r. jego organizatorem jest Starostwo Powiatowe w Kaliszu. W 2003r. na stanowisko dyrektora powołano Jerzego Marciniaka, wcześniej wicedyrektora ds. administracyjnych.

Działalność wystawienniczą zapoczątkowano w 1991r. wspominaną stałą ekspozycją zatytułowaną „Kaliskie w okresie industrializacji ziem polskich w XIX w.” Rok później otwarto dwie stałe wystawy: „XIX – wieczne napędy, wynalazcy, pracujące maszyny” oraz „Zabytkowe maszyny – bonneterie – projekty mody XX wieku Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi”.

W 1993 r. udostępniono wystawę „Fortepiany firm polskich XIX – XX wieku”.

W 1996 r. uruchomiono ekspozycję stałą „Drukarnie Kalisza XVII – XX wieku”. W nowej odsłonie została ona otwarta w 2014 r. pod nazwą „Drukarnia – pracownia czerpania papieru”.

W 2001 r. dokonano otwarcia stałej ekspozycji „Laboratorium przemysłowe”.

Natomiast od r. 2010 szerokiej publiczności udostępniono „Ornaty Jana Pawła II i Benedykta XVI na tle zabytkowych paramentów liturgicznych”.

Z okazji 30-lecia muzeum w 2011 r. powstała ekspozycja „Dawna maszynownia fabryczna”, na której dzięki współpracy z kaliską PWSZ, pokazujemy maszynę parową w ruchu.

Wreszcie w 2015 r. udało się zrealizować dziewiątą stałą wystawę, zatytułowaną „Ceramika polska XIX – XXI wieku”, obrazującą niełatwe dzieje, ale duże osiągnięcia przemysłu ceramicznego w naszym kraju.

                W 1992 r. wystawą „Od gobelinu do rzeźby tkackiej” z CMW w Łodzi, zainicjowano wystawiennictwo czasowe. Organizuje się średnio 4 - 6 wystaw rocznie; do dziś urządzono ich ponad 200. W muzeum gościły prace artystów współczesnych: Franciszka Starowiejskiego, Władysława Hasiora, Henryka Albina Tomaszewskiego, Zdzisława Głowackiego, Krystyny Owaczarskiej, Kazimiery Frymark – Błaszczyk, Norberta Hansa, Wiktora Jędrzejaka, Jana Krzysztofa Hrycka, Władysława Kościelniaka. Na wystawach zbiorowych prezentowano dzieła Magdaleny Abakanowicz, Piotra Michałowskiego, Juliusza Kossaka, Wojciecha Gersona, Józefa Chełmońskiego, Jana Matejki, Henryka Siemiradzkiego, Stanisława Wyspiańskiego, Tadeusza Makowskiego, Olgi Boznańskiej, Józefa Pankiewicza i innych. Większość wystaw czasowych było efektem współpracy z placówkami muzealnymi, uczelniami w kraju i za granicą.

Muzeum wystawia swoje zbiory także poza Opatówkiem, m.in. wystawa „Damą być- Koronki i Hafty Przemysłowe”, prezentowana  była w Instytucie Kultury Polskiej w Londynie (1997r.) i w Muzeum Sztuki Ludowej Turyngii w Erfurcie (1998r.). W kraju urządzaliśmy wystawy m.in. w Szydłowcu, Sieradzu, Gołuchowie, Warcie, Miłosławcu.

                Stopniowy rozwój muzeum, pozwolił na  prowadzenie działalności naukowej, edukacyjnej i popularyzatorskiej. W ciągu 40. lat istnienia zgromadzono ponad 15 tysięcy eksponatów związanych z dziejami polskiego i europejskiego przemysłu. Wyróżnia nas kolekcja fortepianów i pianin, licząca ponad 80 instrumentów, produkowanych od początku XIX w. na ziemiach polskich. Spośród pozostałych wymienić należy kolekcje: tkanin zabytkowych XVI – XX w. z ornatami papieży Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka I, kolekcję maszyn parowych, różnorodnych maszyn włókienniczych, unikatowych dziś maszyn hafciarskich i koronkarskich, drukarskich, płytek chemiograficznych i molet drukarskich, haftów i koronek przemysłowych, dzianin i tkanin współczesnych, ceramiki polskiej XIX i XX w., projektów żakardowych z przełomu XIX i XX w. Nie byłoby tych zbiorów bez naszych darczyńców: wielu osób prywatnych oraz właścicieli, prezesów i pracowników zakładów przemysłowych, którym w tym miejscu gorąco dziękujemy.

W muzeum (także dzięki prywatnym darczyńcom)  założono bibliotekę naukową, w której zgromadzono przede wszystkim literaturę historyczną i techniczną (3 tys. egzemplarzy). Praca naukowo – badawcza i dydaktyczna opiera się na dwóch działach: Historii Przemysłu, Techniki, Technologii i Organizacji Produkcji oraz Wyrobów Przemysłowych.

Od początku istnienia placówki uczestniczono, a po jej otwarciu organizowano spotkania naukowców i przemysłowców oraz konferencje naukowe. Największymi wydarzeniami w tej dziedzinie były konferencje: w 1999 r. pt. „Strategia ochrony dziedzictwa przemysłowego”, zorganizowana z Polskim Komitetem Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH oraz w 2003 r. „Dziedzictwo przemysłowe Kalisza i regionu” wspólnie z PKODP TICCIH oraz kaliskim oddziałem Polskiego Towarzystwa Historycznego. Cały czas prowadzimy także działalność wydawniczą i publikujemy wyniki własnych badań w specjalistycznych czasopismach naukowych.

                W działalności edukacyjnej wyróżnia się własna oferta przeznaczona dla nauczycieli i uczniów. Są to organizowane od 1999 r. wraz z Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Kaliszu warsztaty „Lekcja muzealna jako forma współpracy muzeum z placówkami  oświatowymi”. Oferujemy kilkanaście tematów lekcji muzealnych, prowadzone są warsztaty czerpania papieru i ceramiczne dla najmłodszych.

Niektóre z naszych działań zdobyły szersze uznanie i zostały nagrodzone:

- Nagroda zespołowa I stopnia Ministra Kultury i Sztuki za wystawę „ XIX – wieczne napędy, wynalazcy, pracujące maszyny ” i „Zabytkowe maszyny dziewiarskie bonneterie i pomocnicze, projekty dzianin ASP w Łodzi” - 1993 r.

- Dyplom uznania dla dyrektora Romana Hauka za wystawę „Fortepiany firm polskich XIX i XX w.”  - 1994 r.

- Nagroda Wojewody Kaliskiego za pracę w sezonie artystycznym 1994/95 – 1995 r.

- Nagroda Grand Prix „Izabella” Marszałka  województwa wielkopolskiego za organizację konferencji popularno-naukowej „Dziedzictwo przemysłowe Kalisza i regionu”- w 2004 r.

- Wyróżnienie Marszałka województwa wielkopolskiego „Izabella” w 2006 r. za wystawę czasową „Estetyka dawnego ważenia”.

- Trzecia nagroda w konkursie „Izabella 2005” w 2006 r. za ofertę edukacyjną „Lekcja muzealna jako forma współpracy Muzeum z placówką oświaty”.

- Pierwsza nagroda w konkursie „Izabella 2007” w 2008 r. za wystawę czasową „Dziedzictwo kaliskiego pluszu. W 100-lecie powstania fabryki”.

- Trzecia nagroda za wystawę stałą „Dawna maszynownia fabryczna” w 2012 r.

- Nagroda Muzeum Okręgowego w Toruniu dla pracowników Muzeum za organizację konkursu „Moja Przygoda w Muzeum” –  w 2015 r.

- Wyróżnienie Marszałka województwa wielkopolskiego „Izabella 2015” za wystawę „Ceramika Polska XIX-XXI w.” –  w 2016 r.

- Wyróżnienie w konkursie „Izabella 2017” za wystawę
„Dawnej fonii czar. Wystawa sprzętu radiofonicznego i telewizyjnego” w 2018 r.

- Wyróżnienie w konkursie „Izabella 2017” w kategorii konserwacja za konserwację urządzenia do produkcji napojów gazowanych w 2018 r.

 

                Poprzez ożywioną działalność, liczne kontakty Muzeum Historii Przemysłu stało się instytucją znaną w regionie, kraju i za granicą. Dowodzą tego liczne publikacje naukowe, informacje zamieszczane w mediach, a przede wszystkim liczne grono stałych i wiernych przyjaciół przybywających na wernisaże, koncerty i na co dzień odwiedzających muzeum.

Wierzymy, że nasze wysiłki i działania sprawiają, że prawie dwustuletnia fabryka opatówecka nadal żyje i jest małą cegiełką w budowaniu świadomości o polskim dziedzictwie przemysłowym.